Genleşme Tankı Nedir? İşlevi, Çeşitleri ve Kullanım Alanları

Isıtma ve soğutma sistemlerinde dolaşan su, sıcaklığına göre genişleyip daralır. Sıcaklığı artan suyun hacmi genişler ve sistem içinde ekstra basınç oluşturur. İşte genleşme tankı, bu basıncı kontrol altına alan ve sistemin güvenliğini sağlayan önemli bir elemandır. Genleşme tankı; hidrofor tankı, imbisat deposu veya denge tankı/kabı olarak da adlandırılırlar.

Genleşme Tankının Görevleri Nelerdir?

Enerji ve ısıtma sistemlerinde genleşme tankı olmazsa olmazdır çünkü şu görevleri üstlenir:

• Basıncı Dengeler: Sistem içindeki basıncın sürekli sabit kalmasını sağlar.
• Tortu ve Kireç Oluşumunu Önler: Basınç dengesizliği tortu oluşumunu tetikler. Tank sayesinde temiz su akışı korunur.
• Enerji Tasarrufu Sağlar: Sistemde sürekli basınç dalgalanması olmayacağı için pompa ve motorlar daha az çalışır, böylece enerji tüketimi azalır.
• Sistemin Ömrünü Uzatır: Ani basınç değişimlerini önleyerek sistem parçalarının ömrünü uzatır.
• Sıcaklık Dengesini Korur: Kombinin veya hidroforun sürekli devreye girmesine gerek kalmaz.

Genleşme Tankı Türleri Nelerdir?

Genleşme tankları iki türdür:

1. Kapalı Genleşme Tankı

Kapalı sistemlerde kullanılır. İçinde esnek bir zar (membran) bulunur ve tank içindeki gaz basıncı ayarlanır. Suyun sıcaklığına göre iç basınç değişir ve sistemdeki basıncı sabit tutar. Evlerde, iş yerlerinde, hastanelerde en yaygın tercih edilen türdür.

2. Açık Genleşme Tankı

Açık sistemlerde kullanılır, dışarıdaki atmosfer basıncıyla doğrudan iletişim hâlindedir. Genellikle çatı katlarında yer alır. Sistemin basıncı atmosfer basıncına göre doğal olarak denge bulur.

Genleşme Tankının Çalışma Prensibi

Genleşme tankları içinde genellikle hava ya da özel gaz bulunan membranlı yapılara sahiptir. Su sıcaklığı arttığında genleşme meydana gelir ve tankın içindeki hava sıkışarak basıncı dengeler. Su tekrar soğuduğunda membran eski şekline döner ve su sisteme geri aktarılır.

Hidrofor Sisteminde Genleşme Tankı Olmazsa Ne Olur?

Hidrofor sisteminde genleşme tankının kullanım amacı tankta basınçlı su depolamaktır. Hidroforlarda genleşme tankı olmazsa ciddi sorunlar ortaya çıkar:

• Basınç sürekli değişeceği için hidrofor motoru sık sık çalışır, bu da enerji tüketimini ve faturaları artırır.
• Su akışında kesintiler ve düzensizlikler meydana gelir.
• Borularda ve tesisatta ani basınç değişiklikleri nedeniyle hasarlar oluşabilir.
• Sistemde sık sık arızalar meydana gelir ve bakım maliyetleri yükselir.

Genleşme Tankı Nerelerde Kullanılır?

Genleşme tankları farklı alanlarda yaygın olarak tercih edilir:

• Endüstriyel Tesisler: Kimya, gıda ve enerji sektörlerinde basınç dengeleme amacıyla kullanılır.
• Evsel Sistemler: Kombi, kalorifer, boyler, hidrofor ve genel su ısıtma/soğutma tesisatlarında yaygın olarak tercih edilir.
• Basınçlı Kaplar ve Dalış Silindirleri: Basıncı korumak ve ani dalgalanmaları önlemek için.
• Damıtma Kuleleri, Reaktörler: Sıvı ve gaz basınçlarını dengelemek ve kontrol etmek için

Genleşme Tankı Montajı Nasıl Yapılır?

• Açık Tanklar: Atmosfer basıncına ihtiyaç duyduğu için tesisatın en yüksek noktasına monte edilmelidir.
• Kapalı Tanklar: Sisteme mümkün olduğunca yakın, iç mekânda, uygun basınç değerleri korunacak şekilde monte edilir.

Montaj sırasında sistemin suyunun kapatılması ve basıncın sıfırlanması önemlidir.

2025 Genleşme Tankı Fiyatları Ne Kadar?

Genleşme tanklarının fiyatına tankın hacmi, malzeme kalitesi, marka ve üretici fiyatları, tasarım ve montaj şekli ile tankın basınç dayanımı etki etmektedir.

Kapasite (Hacim): Tankın litre cinsinden kapasitesi arttıkça, fiyatı da genellikle yükselir. Örneğin, 100 litrelik bir tank ile 500 litrelik bir tank arasında belirgin bir fiyat farkı bulunmaktadır.

Malzeme Kalitesi: Paslanmaz çelik gibi dayanıklı malzemelerden üretilen tanklar, daha yüksek maliyetlidir. Buna karşılık, plastik veya daha düşük kaliteli malzemelerden yapılan tanklar daha ekonomik olabilir.

Marka ve Üretici: Tanınmış ve güvenilir markaların ürünleri, genellikle daha yüksek fiyatlıdır. Ancak bu ürünler, uzun ömürlülük ve performans açısından avantaj sağlayabilir.

Tasarım ve Montaj Şekli: Yatay veya dikey tasarıma sahip tanklar arasında fiyat farklılıkları olabilir. Ayrıca, membranlı veya membransız tasarımlar da fiyatı etkileyen unsurlardandır.

Basınç Dayanımı: Tankın dayanabileceği maksimum basınç seviyesi, fiyatı etkileyen bir diğer önemli faktördür. Daha yüksek basınç dayanımına sahip tanklar, genellikle daha pahalıdır

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Genleşme Tankı Basınç Ayarı Nasıl Yapılır?

Genleşme tankının basınç ayarını yaparken:

Sistemi Kapayın: Tanka su girişini kesin ve sistemdeki mevcut basıncı boşaltın.

İstenen Basıncı Belirleyin: Dijital panel veya manometre yardımıyla hedef basınç değerinize karar verin.

Musluğu Açın ve Gözlemleyin: Hedef bara yaklaşana kadar su ekleyin veya tahliye edin.

Ayarlama Sonrası Kontrol: Basınç istediğiniz seviyeye geldiğinde musluğu kapatın ve sistemin tekrar devreye girmesini sağlayarak test edin.

Ev tipi genleşme tankları 8 Litre ile 100 Litre aralığında 1000-5000 TL aralığında değişirken endüstriyel genleşme tankları 500 litreden 5000 litreye kadar 7000-75.000 aralığına değişmektedir.

Not: Belirtilen fiyatlar, genel bir aralığı temsil etmekte olup, markaya, malzeme kalitesine, tasarıma ve diğer özelliklere göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca, piyasa koşulları ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar da fiyatları etkileyebilir.

Kombi Genleşme Tankı Tamiri Nedir?

Kombi genleşme tankları zamanla basınç dengeleme özelliklerini kaybedebilir. Bu durumda, tankın havası kontrol edilmeli ve gerekirse hava basılmalıdır. Membran hasar görmüşse, değiştirilmesi gerekebilir.

Genleşme Tankı Hesabı Nasıl Yapılır?

Genleşme tankı hacmi (Vt) aşağıdaki formülle hesaplanır:

Burada:

• Vt: Genleşme tankı hacmi (litre)
• Vs: Sistemdeki toplam su hacmi (litre)
• e: Suyun genleşme katsayısı
• Pi: Başlangıç basıncı (bar)
• Pm: Maksimum çalışma basıncı (bar)

Örnek Genleşme Tankı Kapasite Hesaplama:

Sistemin özelliklerini aşağıdaki varsayalım.

• Sistemdeki su hacmi (Vs): 1000 litre
• Suyun sıcaklık farkına bağlı genleşme katsayısı (eee): 0.04 (örneğin, 20°C'den 80°C'ye ısıtılan su için)
• Başlangıç basıncı (Pi): 2 bar
• Maksimum çalışma basıncı (P): 3 bar

Buna göre hesaplama şu şekilde devam edecektir.

Vt = (1000x0.04)/(1-(2/3)) = 40/0.33 = 60 Litre

Bu hesaplamaya göre, sisteminiz için 60 litrelik bir genleşme tankı uygun olacaktır.

Notlar:

• Suyun genleşme katsayısı, sıcaklık farkına bağlı olarak değişir. Örneğin, 10°C'den 90°C'ye ısıtılan su için genleşme katsayısı yaklaşık 0.0356'dır.
• Başlangıç basıncı (Pi), genellikle sistemin statik basıncına eşittir ve sistemin en yüksek noktasına olan yükseklik farkına bağlı olarak hesaplanır.
• Maksimum çalışma basıncı (Pm), emniyet ventili açma basıncından %10 ile %20 arasında daha düşüktür. Kombi sistemlerinde bu ikisi arasındaki basınç farkı 0.5 kadardır.

Doğru bir genleşme tankı boyutlandırması için, sisteminizin spesifik özelliklerini ve çalışma koşullarını dikkate almanız önemlidir. Ayrıca, güvenilir kaynaklardan elde edilen verileri kullanarak hesaplamalarınızı yapmanız önerilir.

Kapalı ve Açık Genleşme Tankları Karşılaştırma

Genleşme tankları, basınç kontrolü ve enerji tasarrufu sağlamak için kritik öneme sahiptir. Doğru tank seçimi, düzgün montajı ve bakımıyla tesisatınızın daha verimli, güvenli ve uzun ömürlü olmasını sağlayabilirsiniz. İhtiyaçlarınıza en uygun tankı seçerken, profesyonel destek almanız önemlidir.